हातखंबा हे रम्य निसर्गाच्या सानिध्यात वसलेले सुंदर गाव असून ते मिऱ्या-नागपूर हायवे आणि मुंबई-गोवा हायवे यांच्या संगमाजवळ वसलेले आहे. गावाचे ग्रामदैवत श्री वाघजाई देवी असून त्यांचे माहेरस्थान तारवेवाडी राई येथे आहे. देवीचे मुख्य मंदिर हातखंबा येथेच असून ते गावकऱ्यांच्या श्रद्धेचे केंद्र आहे. गावात एकूण १४ वाड्या असून सर्व धर्मांचे लोक येथे सौहार्दाने आणि एकोप्याने राहतात.
या गावात जातीपातीचा भेदभाव नाही; सर्व सण, उत्सव, आणि धार्मिक कार्यक्रम एकत्रितपणे साजरे केले जातात. स्वातंत्र्य काळापासून हातखंबा गावाला कबड्डी खेळाची परंपरा आहे, जी आजही अभिमानाने जपली जाते. शेती हा गावाचा मुख्य व्यवसाय असून गाव सर्व मूलभूत सुविधांनी सुसज्ज आहे. नैसर्गिक सौंदर्य, सामाजिक ऐक्य आणि पारंपरिक संस्कृतीमुळे हातखंबा गावाची ओळख विशेष ठरते.
ग्रामपंचायत हातखंबा ही स्थानिक स्वराज्य संस्था गावाच्या सामाजिक, आर्थिक व सांस्कृतिक प्रगतीसाठी कार्यरत आहे. महाराष्ट्र शासनाच्या ग्रामविकास विभागाच्या मार्गदर्शनाखाली ग्रामपंचायत हातखंबा गावातील प्रत्येक नागरिकापर्यंत शासकीय योजनांचा लाभ पोहोचविण्यासाठी आणि गाव स्वयंपूर्ण व प्रगतिशील करण्यासाठी सातत्याने प्रयत्नशील आहे.
गावातील प्रत्येक कुटुंबाला शुद्ध पाणीपुरवठा, रस्ते, वीज, आरोग्य, शिक्षण, स्वच्छता, कचरा व्यवस्थापन, हरितीकरण, सामाजिक सुरक्षा आणि रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे हे ग्रामपंचायतीचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. गावातील सर्वांगीण विकासासाठी विविध विभागांच्या योजनांचा अंमल ग्रामपंचायतीमार्फत स्थानिक पातळीवर केला जातो.
प्रमुख योजना व उपक्रम
• प्रधानमंत्री ग्रामीण आवास योजना – गरजू कुटुंबांना सुरक्षित निवारा उपलब्ध करून देणे.
• मनरेगा (रोजगार हमी योजना) – ग्रामीण बेरोजगारांसाठी रोजगारनिर्मिती.
• स्वच्छ भारत अभियान – गावातील घरे, शाळा व सार्वजनिक ठिकाणे स्वच्छ ठेवण्यासाठी उपक्रम.
• महिला व बालकल्याण कार्यक्रम – महिला बचत गटांचे सक्षमीकरण, पोषण आहार योजना, अंगणवाडी सेवा.
• शिक्षण व आरोग्य सुविधा – प्राथमिक शाळांची देखभाल, आरोग्य शिबिरे व जनजागृती कार्यक्रम.
• पर्यावरण व हरितीकरण – वृक्षलागवड, जलसंधारण व स्वच्छ, सुंदर, हरित ग्राम उपक्रम.
ग्रामपंचायत हातखंबा गावातील लोकप्रतिनिधी, ग्रामस्थ व कर्मचारी यांच्या सक्रिय सहभागातून कार्य करते. ग्रामसभा ही गावातील सर्व निर्णयप्रक्रियेचे प्रमुख व्यासपीठ असून त्याद्वारे लोकशाही पद्धतीने गावाचे नियोजन केले जाते. पारदर्शकता, जबाबदारी आणि लोकसहभागाच्या माध्यमातून पंचायतराज प्रणाली बळकट करण्याचे प्रयत्न ग्रामपंचायत सातत्याने करते.
ग्रामपंचायत हातखंबाचे ध्येय म्हणजे –
• हातखंबा गाव स्वच्छ, सुंदर व हरित बनविणे
• नागरिकांच्या जीवनमानात सातत्याने सुधारणा करणे
• शाश्वत विकास साधून पुढील पिढ्यांसाठी सक्षम गाव घडविणे
ग्रामपंचायत हातखंबा ही फक्त प्रशासनाची यंत्रणा नसून गावकऱ्यांच्या आकांक्षा, स्वप्ने आणि प्रयत्नांचे प्रतिनिधित्व करणारी संस्था आहे. लोकसहभाग, शासकीय योजना व स्थानिक नेतृत्व यांच्या समन्वयातून हातखंबा गाव विकासाच्या मार्गावर सातत्याने पुढे जात आहे.
